جاروبرقی صنعتی ضد انفجار در صنایع غذایی

ممکن است برای برخی افراد فعال در زمینه فرآوری و تولید مواد غذایی این سوال پیش بیاید که آیا به یک مکنده یا جاروبرقی صنعتی ضدانفجار نیاز دارند؟

بطور کلی سردرگمی زیادی در بخش تولید مواد غذایی در زمینه مواد خطرناک به ویژه گرد و غبار قابل احتراق وجود دارد. بطور خلاصه می توان گفت که فقط به این دلیل که کارخانه یا تاسیسات شما با گرد و غبار قابل احتراق سرو کار دارد به معنای نیاز شما به یک مکنده یا جارو برقی صنعتی ضدانفجار نیست اما شاید به ان نیاز داشته باشید. استاندارد OSHA برای دستگاه های جاروبرقی صنعتی مورد استفاده در محیط های پر گرد و غبار بیان می کند که باید برای استفاده در محیط طبقه بندی شده از لحاظ ریسک خطر تایید شده باشند. بطور کلی گرد و غبار قابل اشتعال شامل موارد زیر است:

غلات، آرد، نشاسته، شکر، غذای حیوانات، فلزات سبک، زغال سنگ، پلاستیک، منسوجات به ویژه:

• ذرات جامد برابر یا کوچکتر از 500 میکرون معلق در هوا
• الیاف و  مواد با ساختار ورقه ای معلق در هوا  که ذرات جامدی با اندازه بزرگتر از 500 میکرون هستند
• گرد و غبار رسانا یا بعبارت دیگر گرد و غبار با مقاومت الکتریکی کمتر یا برابر 103 اهم.متر
• گازهای قابل اشتعال:
• پروپان، اتیلن و هیدروژن،
• گازهای ایجاد شده در اثر تبخیر حلال های آلی همانند الکل ها، هیدروکربن ها، استون، اگزیلین، تربانتین، روغن های روغنکاری و ..

جاروبرقی صنعتی در مقایسه با تی و جارو

نگه داشتن کارخانه بصورت عاری از گرد و غبار قابل انفجار بسیار از ساده تر از آن چیزی است که صاحبان کسب و کار تصور می کنند. روش های سنتی نگهداری و نظافت کارخانه مثل جارو کردن یا دمش هوا با کمپرسور فقط با انتشار ذرات ریز و گرد و غبار قابل انفجار در محیط و تبدیل کردن آنها به ذرات معلق در هوا وضعیت را بدتر می کنند. این امر احتمال انفجار ذرات قابل احتراق را افزایش می دهد. به همین دلیل است که دستگاه های مکنده و جاروبرقی صنعتی تخصصی اکنون بطور کلی بعنوان بهترین شیوه مقابله با  گرد و غبار قابل احتراق و سایر مواد قابل انفجار پذیرفته شده اند. اگرچه در مورد دستگاه های جاروبرقی صنعتی ضدانفجار این تجهیزات خود دارای موتورهای الکتریکی و بخش های فلزی هستند اما نحوه طراحی و عایق کاری و مسیر هدایت بار الکتریکی ساکن در آنها به گونه ای که خطر هر گونه جرقه زنی را از بین می برد. البته این امر باعث افزایش قابل توجه قیمت دستگاه در مقایسه با مدل های ضدانفجار می شود. اما برای این چالش نیز راهکارهایی وجود دارد که یکی از آنها استفاده از دستگاه های مکنده هواکار ضدانفجار است که به دلیل عدم داشتن موتور الکتریکی احتمال جرقه زنی در آنها بسیار کمتر است و با بهره گیری از پمپ های ونتوری امکان خرید آنها با قیمت مقرون به صرفه تر وجود دارد.

چگونه میتوان فهمید یک جاروبرقی صنعتی ضدانفجار است؟

یک مکنده یا جارو برقی صنعتی ضدانفجار تماما ضدانفجار است. یعنی هر بخش آن از جداره بیرونی گرفته تا مکانیزم های داخلی به زمین متصل شده و از مواد فاقد قابلیت جرقه زنی همانند استیل ساخته شده است. برخی تولیدکنندگان مکنده یا جاروبرقی صنعتی مدل های ابتدایی ارائه می کنند که با تجهیزات جانبی آنتی استاتیک کمی پوشانده شده اند و ادعا می کنند که این دستگاه ها برای مواد قابل انفجار مناسب هستند.  این دستگاه های تقلبی می توانند قوس، جرقه یا گرمایی ایجاد کنند که باعث انفجار شود. خرید یک مکنده یا جاروبرقی صنعتی ضدانفجار تایید شده توسط یک آزمایشگاه تایید شده جهانی مثل انجمن استاندارد کانادا یا اروپا شما را در مقابل مدل های تقلبی حفظ خواهد کرد. تولیدکننده یا نمایندگی فروش که دستگاه مکنده یا جاروبرقی صنعتی را در اختیار شما قرار می دهد باید بتواند گواهینامه های قانونی به شما ارائه کند که مشخص می نماید دستگاه ضدانفجاری که شما خریدید در چه محیط های طبقه بندی شده خاصی قابل استفاده است. گواهینامه ضدانفجار یا آتکس اصل تضمین می کند که در مورد هر جزء دستگاه مکنده یا جاروبرقی صنعتی استانداردهای سختگیرانه برای جلوگیری از شک و خطر آتش سوزی لحاظ شده است.

انتخاب بین جاروبرقی صنعتی و مکنده هواکار ضدانفجار

در بعضی موارد الکتریسیته یا همان برق موجود نیست یا نامطلوب است. برای چنین موقعیت هایی استفاده از دستگاه های مکنده هواکار فاقد موتور الکتریکی و دارای پمپ ونتوری جایگزین عالی برای دستگاه جاروبرقی صنعتی ضدانفجار است. اگرچه  صرف اینکه دستگاه دارای پمپ ونتوری است و با هوا کار می کند به معنای آنکه ضدانفجار است نمی باشد. مکنده های هواکار ایمن باید از مواد فاقد قابلیت جرقه زنی مثل استیل تولید شوند و باید سازگار با تجهیزات جانبی و بخش های ضد جرقه زنی باشند تا بتوانند نیازمندی های آتکس و بالاترین سطح ایمنی عملیاتی را برطرف کنند. ATEX مخفف اصطلاح Atmospheres Explosibles به معنای اتمسفر قابل انفجار است

مجموعه استانداردها و دستورالعمل‌های ATEX مرجع اتحادیه اقتصادی اروپا (ECC) برای محافظت در مقابل خطر انفجار ناشی از گرد و غبار و یا گاز قابل اشتعال می باشد.

محیط های در معرض خطر انفجار بر اساس دفعات و مدت زمان وجود اتمسفر قابل انفجار تقسیم بندی می شوند که در صورت وجود گرد و غبار قابل انفجار سه زون 20، 21 و 22 وجود دارد و اگر اتمسفر حاوی گاز یا بخار قابل انفجار باشد هم سه زون به صورت 0 و 1 و 2 تعریف می شود. با افزایش عدد زون ها در هر دو مورد احتمال وجود مواد قابل احتراق و انفجار در اتمسفر کم شده و خطر انفجار و احتراق نیز کمتر می گردد.